Emre ERGÜL
ABD, kasım ayında yapılacak başkanlık seçimlerine kilitlendi. Siyasi olarak iki konu tartışılıyor: Demokratların adayı, 81 yaşındaki mevcut Başkan Joe Biden, ülkeyi bir dönem daha yönetebilir mi? Cumhuriyetçilerin muhtemel adayı, eski Başkan Donald Trump, hakkında açılan davalardan hapse girer mi? Ancak bir de işin ekonomik tarafı var ki, ABD’yi “Dolar çökecek” diye uyaran uyarana…
“ABD dolarının sonu Roma İmparatorluğu gibi olacak” diyen Hawaiili milyarder Robert Kiyosaki ve “Balon patlayacak ve ABD doları çökecek” diyen El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele’den sonra 10 gün içinde üçüncü uyarı Bank of America’dan geldi.
Bankanın yatırım stratejisti Michael Hartnett, müşterilerine gönderdiği bilgi notunda Federal hükümetin işletme giderlerini karşılamak için borç aldığı para miktarı olan ABD borcuna dikkat çekti. Ülkenin borcunun yaklaşık 34.4 trilyon dolar seviyesinde olduğuna dikkat çeken Hartnett, “ABD’nin borç yükünün son aylarda daha hızlı arttığına ve her 100 günde bir yaklaşık 100 trilyon arttığının altını çizdi. İşte veriler:
1-ABD Hazine Bakanlığı resmi verilerine göre, ülkenin borcu 4 Ocak’ta kalıcı olarak 34 trilyon dolara oturdu. Geçtiğimiz Çarşamba da rakam, 34.4 trilyon dolar oldu.
2-Borç, 15 Eylül 2023’te 33 trilyon dolara, 15 Haziran 2023’te de 32 trilyon dolara çıkmıştı.
3-Son iki sıçramada, her 100 günde bir yaklaşık 1 trilyon dolarlık artış yaşandı. 4 Oysa, ülke borcunun 31 trilyon dolardan 32 trilyon dolara yükselmesi tam 8 ay sürmüştü. Bank of America analisti Hartnett’e göre, ‘100 günde bir 1 trilyon dolarlık artış,’ sadece iki kez olan tesadüfi bir olay değil… “100 günlük model artık bozulmaz” diyen Hartnett, ABD’nin ulusal borcunun 100 gün içinde 1 trilyon dolar daha artıp 35 trilyon dolara ulaşacağından emin olduğunu söyledi.
İşte Hartnett’in tespitleri: “Borç değer kaybı’ işlemleri tüm zamanların en yüksek seviyelerine yaklaşması pek şaşırtıcı değil. Yani altının onsu 2 bin 77 dolar, Bitcoin 67 bin 734 dolar. Şubat ayında kripto para birimi 2020’den bu yana en iyi ayını kapattı ve geri çekilmeden önce çarşamba günü kısa süreliğine 64 bin doların üzerinde işlem gördü. Kripto fonlarına girişler bu yıl şu ana kadar yıllık 44.7 milyar dolarlık bir girişle ‘patlama yılı’na doğru ilerliyor.”
ABD’nin elektrikli otomobil soruşturmasına Çin’den tepki
Pekin yönetimi, ABD’nin Çin yapımı elektrikli otomobillerin veri güvenliğine yönelik olası risklerine ilişkin soruşturma başlatmasına tepki gösterdi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mao Ning, başkent Pekin’de düzenlenen basın toplantısında, ABD’nin ticari korumacılık güdüsüyle hareket ettiğini, Çin yapımı otomobillerin Amerikan pazarına erişimini engellemek istediğini savundu.
Çin’in otomobil sektörünün ABD’li üreticiler dahil tüm küresel şirketlere açık olduğunu ifade eden Sözcü Mao, “ABD’nin ekonomik ve ticari meseleleri siyasileştirmesi yalnızca kendi otomotiv sanayisinin gelişimine zarar verir” dedi ve ekledi: “ABD’yi, piyasa ekonomisine ve adil rekabet ilkelerine saygı göstermeye, ulusal güvenlik kavramının sınırlarını genişleterek Çinli şirketlere ayrımcı baskı uygulamaya son vermeye çağırıyoruz.”
Nvidia, piyasa değeriyle Saudi Aramco’yu geçti
Yapay zekâ çiplerine olan talep artmaya devam ederken, Kaliforniya merkezli çip üreticisi Nvidia, 2.056 trilyon dolarlık piyasa değeri ile Suudi Arabistan petrol şirketi Saudi Aramco’yu geride bıraktı. Nvidia’nın hisseleri yüzde 4 kazançla 822.79 dolara yükselirken, şirketin hisselerindeki artış yıl başından bu yana yüzde 66’yı aştı.
Piyasa değeri bugün 2.056 trilyon dolara ulaşan Nvidia, Saudi Aramco’yu geçerek dünyanın en değerli üçüncü şirketi oldu Saudi Aramco’nun piyasa değeri ise 2.046 trilyon dolar olarak hesaplandı. Böylelikle Nvidia, dünyanın en değerli üçüncü şirketi konumuna gelirken, Saudi Aramco dördüncü sıraya indi.
Microsoft 3.087 trilyon dolar, Apple da 2.774 trilyon dolarlık piyasa değeriyle ilk iki sıradaki yerini korumaya devam etti. Nvidia, geçen ay piyasa değeriyle önce Amazon’u, daha sonra da Google’ın ana kuruluşu Alphabet’i geçmişti. Yapay zekâ çiplerine yönelik artan talebin etkisiyle geçen yıl mayısta 1 trilyon dolara ulaşan şirketin piyasa değeri, geçen hafta ilk kez 2 trilyon doların üzerine çıkmıştı.
Uzmanlar, “ABD tahvillerinin çekiciliği azalır” diye uyarıyor
CNBC Televizyonu, Hartnett’in uyarısını manşete çekerken; Business Insider da şu yorumu yaptı: “Ekonomistler son aylarda, arz akışının karşılanmasının zorlaşması ve yüksek faiz oranlarının borcun ödenmesini giderek daha pahalı hale getirmesi nedeniyle borçlanma hızının ABD devlet tahvillerinin çekiciliğini azaltma tehlikesi oluşturduğu konusunda uyarıyorlardı. Dünyanın en büyük ve en likit piyasası olan ABD Hazine tahvillerinin ‘değerinin düşürülmesinin,’ alıcılar azaldıkça hükümetin kendisini finanse etmesini zorlaştırabileceğine dikkat çekiyorlardı.”
